Veiligheid

Het jaar 2020 was als gevolg van de wereldwijde coronapandemie een uitzonderlijk jaar waarin, mede als gevolg van de strenge maatregelen, een trendbreuk zichtbaar was in het veiligheidsbeeld ten opzichte van voorgaande jaren. Traditionele vormen van criminaliteit en verkeersincidenten namen af en meldingen over sociale overlast, kwetsbare personen met verward gedrag en digitale criminaliteit namen toe. De tegenstellingen in de maatschappij zijn versterkt en het vertrouwen in de overheid is onder druk komen te staan. De sociale media heeft een grote rol bij de beïnvloeding en mobilisering van mensen. Dit kwam tot uiting in een toegenomen online en offline activisme en extremisme.

Ook in 2021 is de impact van Corona nog duidelijk merkbaar. Tegelijkertijd lijkt het veiligheidsbeeld op basis van de eerste maanden weer langzaam terug te komen op het niveau van 2019. De onderliggende maatschappelijke spanning blijft daarentegen een aanwezige en onzekere factor om rekening mee te houden. De belangrijkste thema’s voor 2022, zijn:

• De georganiseerde criminaliteit -drugs, mensenhandel, witwassen, milieu en zorgfraude- lijkt weinig hinder ondervonden te hebben van de pandemie. Door een aantal schokkende liquidaties van gezagsdragers op nationaal niveau en de toenemende zorg om aard en omvang van de drugscriminaliteit, is de doorlopende aanpak van ondermijning een steeds groter thema voor de landelijke en lokale politiek. Het Rijk heeft aangekondigd extra middelen uit te trekken voor de aanpak. Ook in de komende jaren blijft ondermijning hoog op de agenda staan.
• Het aantal meldingen over sociale overlast, waaronder personen met verward gedrag en risicojeugd toont na een sterke stijging in 2020 een lichte daling, maar blijft onder invloed van de toegenomen persoonlijke en maatschappelijke spanningen een blijvend punt van aandacht.
• Het aantal verkeersongevallen met letsel is gestegen. Met betrokken partijen wordt geanalyseerd waar dit door komt en of aanvullende maatregelen op de bestaande aanpak mogelijk zijn.
• De digitalisering is tijdens de pandemie in een stroomversnelling gekomen. De verschuiving van criminaliteit van het publieke naar het digitale domein kreeg daarmee ook een impuls. Ook jeugdige daders komen vaker in beeld met gedigitaliseerde criminaliteit. Dit vraagt om een andere aanpak . Rijksoverheid en gemeenten onderzoeken samen met wetenschappelijke instellingen welk juridisch instrumentarium passend is voor de aanpak hiervan en welke taak en verantwoordelijkheid daarin voor gemeenten is weggelegd.
• Door de sterke profilering op het gebied van food en leisure is er steeds meer belangstelling van externe organisatoren om aantrekkelijke evenementen in Ede te organiseren die onder meer bijdragen aan een levendig centrum. Na een volledige stop in 2020 hebben in 2021 weer enkele aansprekende evenementen plaats gevonden. Afhankelijk van de ontwikkelingen rondom Corona, verwachten we in 2022 naast een inhaaleffect, een toename in de grotere evenementen. Verkend wordt hoe het integrale evenementenbeleid, waaronder de vergunningverlening, verder geoptimaliseerd kan worden om deze evenementen goed en veilig te laten verlopen.

Op de langere termijn moet blijken hoe groot de impact van de coronapandemie op de sociaal economische positie en de mentale kwetsbaarheid van de Edese inwoners is geweest. Specifieke groepen ondernemers zijn ondanks de aantrekkende economie hard geraakt. Als de overheidssteun stopt kunnen zij kwetsbaar zijn voor criminele weldoeners of dubieuze investeringen. Vanwege de veelvuldige coronagerelateerde inzet van politie, handhaving en veiligheid was er minder capaciteit beschikbaar voor andere veiligheidsthema’s. Binnen de afdeling Toezicht is in bredere context een doorontwikkelingstraject opgestart. Hierin komt het capaciteitsvraagstuk, mede in relatie tot het Integraal Veiligheidsplan, nadrukkelijk aan de orde. De uitvoering van het Integraal Veiligheidsplan 2019-2023 is op onderdelen getemporiseerd. De elementaire veiligheidszorg in Ede is niet in het geding gekomen.

De veiligheidsportefeuille is sterk in beweging. De gemeente heeft een steeds grotere (regie) rol in de aanpak van complexe maatschappelijke veiligheidsvraagstukken. Waar de OOV-portefeuille voorheen bestond uit klassieke handhaving van de openbare orde en crisisbeheersing, zijn zorg, leefbaarheid, veiligheid en de bestuurlijke aanpak van ondermijning en georganiseerde criminaliteit, inmiddels zwaarwegende onderdelen. Deze taken vragen een andere, innovatieve aanpak. Ook het bestuurlijk instrumentarium is omvangrijk en wordt steeds verder uitgebreid. De (juridische) waarborgen die hierbij in acht genomen moeten worden, stellen hogere kwantitatieve en kwalitatieve eisen aan de organisatie. De capaciteit op de afdeling is onvoldoende meegegroeid met deze ontwikkelingen. Er wordt een kwalitatieve en kwantitatieve benchmark uitgevoerd, waarin wordt onderzocht wat ervoor nodig is om de afdeling veiligheid voor nu en de komende jaren goed toe te rusten voor deze uitdagende maatschappelijke opgave. Vooruitlopend op de resultaten van de benchmark en de totstandkoming van het integraal veiligheidsplan wordt voor de korte termijn gekeken naar tijdelijke oplossingen voor een adequate aanpak van de huidige veiligheidsvraagstukken. In 2022 worden de nieuwe beleidsuitgangspunten geformuleerd ten behoeve van het nieuwe integrale veiligheidsplan 2023-2026. Dan wordt ook in kaart gebracht wat dit voor de formatie van de afdeling betekent. De resultaten van de benchmark worden hierbij betrokken.

Het integraal Veiligheidsplan 2019-2023 loopt eind 2022 af. In het komende jaar wordt in samenspraak met het College, de gemeenteraad en maatschappelijke partners, zoals Politie en Openbaar Ministerie gewerkt aan een nieuw Integraal Veiligheidsplan voor de komende vier jaar.

Lokale brandweerzorg Ede
De brandweerkazerne Otterlo is verouderd en voldoet niet meer aan de ARBO-normering. In 2022 wordt in afstemming met de VGGM in beeld gebracht wat dit ruimtelijk, financieel en operationeel betekent.